Genel anlamda Bilişim;
İnsanların teknik, ekonomik ve toplumsal iletişimde
kullandığı ve bilimin dayanağı olan bilginin, düzenli ve akla uygun bir
biçimde, özellikle bilgisayarlar ve benzeri elektronik aygıtlar aracılığıyla
işlenmesi bilimi olarak veya Teknoloji ve bilginin
birlikte kullanılması sonucunda üretilen sonuçlar olarak da tanımlayabiliriz.
Gümrüklerin bilişimle tanışıp, bilişim
araçlarını kısa sürede işlem süreçlerinde kullanmaları sonucunda; Ticaretin
kolaylaştırılması, hızlanması, daha güvenilir yapılması, olumsuzlukların ve
engellerin daha kolay tespit edilerek çözüm oluşturulmasına katkı verilmesi sağlanmıştır.
Bu yüzden Dünya Gümrük Örgütü Genel
Sekreteri Kunio Mikuriya 2016 yılının, “Dijital Gümrükler: Giderek Artan Katılım”
sloganı ile gümrük işlemlerinin dijital ortama taşınması yılı olacağını
duyurmuştu. Nitekim öyle de oldu.
Bilişim teknolojilerinin kullanımı ; Gümrük idareleri ve
Gümrük Müşavirleri ile birlikte ,nakliye acentaları, bankalar ve ilgili diğer
resmi ve özel kurumların alt yapılarını sistemine
dahil etmesi sonucunda ,pek çok işlemin kağıtsız bir ortamda sürat ve güvenli
bir şekilde yapılması imkanını doğurmuştur.Mal hareketlerinin, başlangıcından
teslimine kadar ,alınacak izinlerin veya uygunlukların pek çoğu elektronik
ortamda yapılabilmektedir.Ayrıca beyan ve onay işlemleri sistem üzerinden
görülebilmekte, buna bağlı risk kriterleri belirlenerek, eşyanın; fiziki ya da
belge üzerinden kontrolünün yapılması
sağlanabilmektedir. Doğacak vergiler, internet üzerinden bankalara
yatırılabilmekte yada GÜMKART sistemi ile ödemeler yapılabilmektedir.
Gümrük işlemlerinde bilişim teknolojileri ve araçlarının
kullanılması için, Gümrük Müşavirlerinin ofislerine yapmış oldukları teknolojik
yatırımlar sayesinde, dış ticaret hacminin, dolayısı ile beyanname ve işlem
gören evrak sayısının artmış olmasına rağmen, işlemlerin gerçekleşme süreleri
oldukça kısalmıştır. Bu sayede risk kriterine dayalı fiziki muayene işlemlerinin
sayısında da önemli ölçüde azalma olmuştur. Doğal olarak bütün bu sonuçlar
nedeni ile gerek muayene, gerekse tahlil ve tetkik ücretleriyle ardiye
ücretlerinde, önemli miktarlarda
tasarruflar sağlanmıştır.
Ayrıca; Tek Pencere sistemi sayesinde, TSE, Gıda Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı, ithalatta Risk Esaslı Denetim Sistemi (GTB-IRIS),Sağlık
Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı izinleri gibi, dış ticarette alınması gereken
izinler, elektronik ortamda alınmaktadır. İlgili kurumların teknolojik alt
yapılarının veri değişimine imkan sağlamalarının bir sonucu olarak, Gümrük
BİLGE sistemi ile entegrasyon sağlanmış,
kağıt ortamında evrak sirkülasyonu oldukça azalmış, sonuç olarak kötü niyetli
kişilerin evrakta sahtecilik yapma
isteklerinin de önüne geçilmesi gerçekleştirilmiştir.
Bilişimi kullanarak işlemleri hızlandırmak her ne kadar
kolaylık olsa da ,yarattığı maliyet, yılların getirdiği bürokratik alışkanlıkları
aşmak, ülkemizin bulunduğu coğrafya üzerindeki riskler, sistemin işleyişini zorlaştıran
faktörlerdir.
Unutulmaması gereken konu; gümrük işlemlerine doğru bilgi
ile başlamanın çok önemli olduğu gerçeğidir. Doğru bilgi ile işlemler
kolaylaşır, ilk basılan düğme yanlış ise, son teknolojide kullanılsa sonuç
hüsran olur.
Doğru bilgi; işinin ehli Gümrük Müşavirinden alınır. Gümrük
Müşavirine danışılmadan planlanan ve yapılan her işlem ,ticaret erbabına
ucuz hali ile yüksek parasal maliyetler
olarak karşılık bulur.
Mevlüt Cüneyt SOLAK
Gümrük Müşaviri